QTO - Từ một vùng bán sơn địa khó khăn, Hợp tác xã (HTX) Sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nông nghiệp Thủy Ba Tây (xã Vĩnh Thủy) đã trở thành hình mẫu tiêu biểu cho sự chuyển mình của kinh tế tập thể. Mới đây, HTX này vừa xuất sắc đạt giải thưởng “Ngôi sao HTX” năm 2025 do Liên minh HTX Việt Nam tổ chức.

Từ mô hình truyền thống đến hợp tác xã kiểu mới

Thành lập từ năm 1988, Thủy Ba Tây là một trong những HTX tiên phong của Quảng Trị chuyển đổi mô hình hoạt động theo Luật HTX mới. Với hơn 300 thành viên, trên 600ha đất sản xuất, HTX đã xây dựng bộ máy quản trị bài bản và chuyên nghiệp.

Theo ông Nguyễn Văn Lâm, Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) HTX, sự phát triển bền vững của Thủy Ba Tây bắt đầu từ tư duy “lấy dịch vụ làm nền, lấy thành viên làm gốc”. “HTX hoạt động đúng nghĩa là “bà đỡ” cho nông dân, là nơi tập hợp, hỗ trợ, kết nối và chia sẻ. Chúng tôi chủ trương không chỉ sản xuất mà còn tổ chức dịch vụ, giúp thành viên yên tâm canh tác, bảo đảm đầu vào-đầu ra ổn định và cùng nhau hưởng lợi từ chuỗi giá trị nông nghiệp bền vững”.

Sự phát triển của HTX được xây dựng trên 2 mũi nhọn chiến lược: Ứng dụng khoa học-kỹ thuật và liên kết chuỗi giá trị. Từ việc quy hoạch vùng lúa hữu cơ, lúa chất lượng cao (26ha), đến vùng sản xuất lúa giống (27ha) liên kết với Công ty Giống Quảng Trị, HTX đã tạo nên thương hiệu sản phẩm nông nghiệp sạch, an toàn và có đầu ra ổn định.

Mỗi năm, HTX tiêu thụ 400-500 tấn lúa giống cho thành viên, đồng thời trích quỹ phát triển sản xuất trên 50 triệu đồng hỗ trợ người dân nâng cấp bộ giống và cơ giới hóa sản xuất. HTX hiện sở hữu 2 máy gặt đập liên hợp, hàng chục máy sạ hàng phục vụ gieo cấy đồng loạt, giúp tiết kiệm hàng trăm triệu đồng chi phí mỗi năm. Các mô hình trồng xen canh sắn, ngô, cây ngắn ngày trên vùng gò đồi cũng góp phần tăng thêm 1,5-2 tỉ đồng mỗi năm.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Vĩnh Thủy, nhận định: “HTX Thủy Ba Tây là hạt nhân thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn của xã. Không chỉ sản xuất hiệu quả, đơn vị còn là lực lượng nòng cốt trong xây dựng nông thôn mới nâng cao. Mọi chủ trương, nghị quyết của Đảng đều được cụ thể hóa sinh động qua hoạt động của HTX, mang lại đời sống tốt hơn cho người dân”.

Gắn kinh tế với trách nhiệm xã hội

Doanh thu năm 2024 của HTX Thủy Ba Tây đạt gần 6 tỉ đồng, tăng hơn 1,5 tỉ so với năm trước; lợi nhuận sau thuế hơn 220 triệu đồng, thu nhập bình quân của người lao động đạt 70 triệu đồng/người/năm. Trong đó, dịch vụ vật tư, phân bón là mũi nhọn, chiếm gần 50% tổng doanh thu, nhờ chính sách “mua tận gốc, bán tận thành viên”, hỗ trợ trả chậm cho hộ khó khăn, bảo đảm giá cả cạnh tranh và chất lượng hàng hóa. HTX hiện triển khai hiệu quả dịch vụ tín dụng nội bộ, giúp thành viên tiếp cận nguồn vốn luân chuyển phát triển sản xuất; duy trì 5 tổ diệt chuột, mỗi năm diệt hơn 22.000 con, bảo vệ mùa màng cho người dân.

Ông Nguyễn Văn Lâm chia sẻ thêm: “Chúng tôi xác định hiệu quả của HTX không chỉ đo bằng con số lợi nhuận, mà còn ở chỗ người dân được lợi, đồng ruộng được bảo vệ và cộng đồng được hưởng thành quả. Chính tinh thần đó khiến người dân đồng thuận, gắn bó và tự hào khi là thành viên của HTX”.

Song song với phát triển sản xuất, HTX Thủy Ba Tây đặc biệt chú trọng các hoạt động an sinh xã hội. Hàng năm, HTX trích 30-40 triệu đồng từ quỹ phúc lợi hỗ trợ các hộ nghèo, người neo đơn, trao quà tết, mừng thọ người cao tuổi, thưởng học sinh giỏi. Từ nguồn quỹ này, HTX cũng đầu tư 3,4km hệ thống điện chiếu sáng đường quê, xây dựng 10 điểm thu gom rác thải, góp phần bảo vệ môi trường và tạo diện mạo nông thôn mới.

Từ khi chuyển đổi mô hình hoạt động theo Luật HTX năm 2023, HTX Thủy Ba Tây đã sắp xếp lại bộ máy làm việc, áp dụng nội quy và chế độ đãi ngộ minh bạch, chuyên nghiệp. Tất cả cán bộ, người lao động đều được tham gia đầy đủ các loại bảo hiểm theo quy định.

Đặc biệt, HTX này còn là đơn vị tiên phong ứng dụng công nghệ trong sản xuất nông nghiệp, sử dụng máy bay không người lái phun thuốc bảo vệ thực vật, góp phần tiết kiệm chi phí, giảm ô nhiễm môi trường và tăng năng suất lao động. Việc liên kết sản xuất-tiêu thụ với Công ty Giống cây trồng Quảng Trị giúp nông sản của thành viên có đầu ra ổn định, tránh tình trạng thương lái ép giá. Nhờ đó, HTX được các cấp ghi nhận, biểu dương.

Ông Lê Minh Hạnh (36 tuổi), thành viên HTX, chia sẻ: “Tôi thấy rõ sự khác biệt khi tham gia HTX. Từ vật tư, giống, phân bón đến khâu thu hoạch, HTX đều hỗ trợ tận tình. Giờ đây, chúng tôi không còn lo mất mùa hay bị thương lái ép giá. Có HTX, người nông dân như có chỗ dựa vững chắc”.

Bước sang giai đoạn 2025-2030, HTX Thủy Ba Tây sẽ tiếp tục đầu tư hạ tầng nội đồng, mở rộng vùng nguyên liệu lúa chất lượng cao, nâng cao tỉ lệ cơ giới hóa, đồng thời tăng cường đào tạo nhân lực, chuyển đổi số trong quản trị và kinh doanh. Ông Nguyễn Văn Lâm khẳng định: “Chúng tôi tin rằng, với sự nỗ lực không ngừng nghỉ, HTX Thủy Ba Tây sẽ tiếp tục là ngôi sao sáng của kinh tế tập thể tại tỉnh Quảng Trị, góp phần làm giàu cho quê hương và khẳng định vị thế nông nghiệp Việt Nam trong thời kỳ hội nhập”.

Trần Tuyền