1. Lịch sử ra đời:

Trong công cuộc đổi mới đất nước, từ những năm đầu của thập kỷ 90 của thế kỷ 20, đất nước ta đang bước vào thời kỳ đổi mới, nền kinh tế đang chuyển từ cơ chế bao cấp sang cơ chế kinh tế thị trường, cùng với sự đổi mới mạnh mẽ của các thành phần kinh tê.  Để góp phần xây dựng và phát triển phong trào kinh tế hợp tác, hợp tác xã trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; năm 1991  Đảng và Nhà nước ta đã thành lập Hội đồng Trung Ương lâm thời các Doanh nghiệp ngoài Quốc doanh trên cơ sở sát nhập tổ chức Liên hiệp Hợp tác xã Tiểu thủ công nghiệp và Ban quản lý Hợp tác xã Mua bán Việt nam. Ngày 30 tháng 10 năm 1993, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị và Chính phủ về việc hình thành một tổ chức có chức năng đại diện, hổ trợ và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các Hợp tác xã, Đại hội đại biểu Toàn quốc các Hợp tác xã lần thứ nhất tại Hà nội đã quyết định thành lập Hội đồng Liên minh các Hợp tác xã Việt Nam trên cơ sở kế thừa tổ chức Hội đồng Trung ương lâm thời các Doanh nghiệp ngoài quốc doanh.

Sau khi Hội đồng Liên minh các Hợp tác xã Việt Nam ra đời, các tỉnh tiếp tục xúc tiến việc thành lập Liên minh Hợp tác xã. Theo đó, tại tỉnh Quảng Trị, để có một tổ chức đầu mối tham mưu cho lãnh đạo tỉnh tập trung chỉ đạo đổi mới phong trào kinh tế hợp tác, HTX trên địa bàn tỉnh; thực hiện chủ trương của Thường vụ tỉnh ủy và Hội đồng Liên minh các Hợp tác xã Việt Nam, ngày 31 tháng 7 năm 1996, UBND tỉnh Quảng Trị  đã ban hành Quyết định số 847/QĐ-UBND về việc thành lập Hội đồng lâm thời Liên minh các Hợp tác xã và doanh nghiệp ngoài quốc doanh tỉnh, cũng là tỉnh thứ 51 trong toàn quốc có tổ chức Hội đồng Liên minh.

Hội đồng lâm thời Liên minh HTX và DNNQD là tổ chức kinh tế - xã hội của các HTX, liên hiệp HTX, Tổ hợp tác và các doanh nghiệp ngoài quốc doanh hoạt động trong các lĩnh vực: Công nghiệp, Tiểu thủ công nghiệp, Giao thông - vận tải, xây dựng, Thương mại - Dịch vụ, Nông lâm ngư nghiệp, Tín dụng … theo nguyên tắc tự nguyện, dân chủ, cùng có lợi; đại diện cho các thành viên trong quan hệ đối nội, đối ngoại nhằm mục đích phát triển hoạt động kinh tế - xã hội của các hợp tác xã và doanh nghiệp ngoài quốc doanh theo Điều lệ của Hội đồng Liên minh các HTX Việt Nam, đường lối của Đảng và pháp luật Nhà nước.

Hội đồng lâm thời Liên minh HTX và DNNQD có trách nhiệm tổ chức đánh giá thực trạng tình hình kinh tế - xã hội các HTX và doanh nghiệp ngoài quốc doanh trong tỉnh; tuyên truyền, vận động các HTX, Liên hiệp HTX, Tổ hợp tác tham gia thành viên Hội đồng Liên minh HTX &DNNQD tỉnh; chuẩn bị xây dựng báo cáo, công tác nhân sự, chương trình, nội dung để chuẩn bị cho Đại hội lần thứ I; đồng thời thời gian này, Ban chấp hành lâm thời cũng đã tích cực tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh các văn bản chỉ đạo thực hiện chương trình 68/Tw của Ban Bí thư TW Đảng, Luật HTX và điều lệ mẫu cho các loại hình HTX.

Sau gần hai năm, Ban chấp hành lâm thời đã hoàn thành chương trình nội dung, hoạt động, chương trình công tác đặt ra, đến tháng 7/1996 được sự đồng ý của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Hội đồng Liên minh HTX&DNNQD tiến hành đại hội lần thứ I, diễn ra trong hai ngày 15 và 16 tháng 7 năm 1998 tại Hội trường UBND tỉnh Quảng Trị. Đến nay, đã trãi qua năm kỳ Đại hội và đổi tên thành Liên minh Hợp tác xã tỉnh Quảng Trị.