Hải Dương là một xã vùng trũng của huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị, chuyên canh về cây lúa nước nhưng lại được thiên nhiên ban tặng vùng đất cát trắng, bằng phẳng. Khai thác tiềm năng lợi thế của vùng cát hoang hóa, dưới sự chỉ đạo của UBND xã, hướng dẫn của cán bộ địa chính, bà con của 3 thôn: Diên Khánh, Đông Dương, Xuân Viên đã mạnh dạn đưa cây ném vào sản xuất vụ Đông ngay sau khi 2 vụ lúa Đông Xuân và Hè Thu kết thúc.

Củ ném là một trong những loại gia vị quen thuộc trong bữa ăn hằng ngày của người Việt Nam, nhất là người miền Trung. Ngoài ra, nó còn được xem như là loại dược liệu, có tác dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh như giải cảm, làm ra mồ hôi, bổ thận, ôn ấm tỳ vị, thông khí, hoạt huyết, kích thích tiêu hóa, lợi tiểu, thanh nhiệt, giảm đau, chóng viêm, giảm ho, tiêu đờm…

Với trăn trở làm thế nào để tăng giá trị kinh tế cho cây ném quê nhà trên thị trường. Năm 2018, Tổ hợp tác (THT) ném Thuần Việt ra đời gồm có 5 thành viên. Ném được THT sản xuất theo hướng an toàn, sử dụng phân bón hữu cơ kết hợp với điều kiện đặc trưng đã tạo nên sản phẩm củ ném có màu trắng sáng bóng, mùi thơm nồng hơn, vị hăng hơn bởi tinh dầu ném được cô đặc lại dần trong quá trình phát triển trên nền đất cát trắng khô, nhiệt độ cao đem lại chất lượng. THT đã nâng tầm quy mô năm 2018 là 1ha đến năm 2024 tăng lên 12 ha và thu mua một phần ném củ của bà con nông dân với mức giá ổn định cao hơn so với thương lái để đưa vào sơ chế, đóng gói thành phẩm ra thị trường trong và ngoài tỉnh. Từ đó góp phần nâng cao thu nhập cũng như tạo niềm tin, động lực để bà con tăng gia sản xuất.

Mỗi năm THT sản xuất ra thị trường hơn 5 tấn ném với 2 dòng sản phẩm ném lá và ném củ tươi đã có thương hiệu (ném Hải Dương), được nhiều người tiêu dùng tin tưởng lựa chọn. Qua quá trình sản xuất thương mại, tiêu thụ sản phẩm ném của THT nhận thấy để đảm sản phẩm bán được quanh năm thì cần phải tính đến việc chế biến sâu sản phẩm ném lá, ném củ thành ném sấy khô (gia vị đóng gói sẵn). THT đã nghiên cứu xây dựng và thực hiện ý tưởng: Chế biến sâu sản phẩm ném OCOP Hải Dương bằng phương pháp sấy lạnh. Đây là một ý tưởng rất thực tế, khả thi cao và đã được trao giải Ba tại cuộc thi “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo” tỉnh Quảng Trị năm 2023 và được trao giấy chứng nhận đạt chuẩn sản phẩm OCOP 3 sao vào ngày 13 tháng 01 năm 2022.

Với phương pháp thái nhỏ, sấy lạnh lá và củ ném, đóng gói hút chân không với trọng lượng từ 300 gam - 1 kg nhằm dễ dàng tiếp cận người tiêu dùng. Điều này không chỉ giúp giảm bớt thời gian sơ chế ném, củ ném trước khi nấu mà còn thúc đẩy sản phẩm tiếp cận thị trường xa hơn, rộng lớn hơn. Chế biến ném lá, ném củ thành ném sấy khô sẽ kéo dài thời gian bảo quản, dễ đóng gói, vận chuyển, tăng khả năng tiếp cận thị trường, giá bán sản phẩm cũng cao hơn, qua đó tăng thu nhập cho người trồng ném. Thời gian qua các sản phẩm ném lá, ném củ tươi và các sản phẩm chế biến từ cây ném của THT đã được tiêu thụ không chỉ ở trong tỉnh mà còn được trưng bày, giới thiệu quảng bá, tiêu thụ khá nhiều tại TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Bình Phước, Đà Nẵng... và trên các trang mạng xã hội.

Với những lợi thế và nhu cầu tiêu thụ sản phẩm cao, vào tháng 4 năm 2024 vừa qua THT đã mạnh dạn chuyển đổi từ Tổ hợp tác ném Thuần Việt trở thành Hợp tác xã ném Thuần Việt với quyết tâm mở rộng và phát triển sản phẩm ném OCOP 3 sao theo hướng sản xuất an toàn, chế biến sâu nhằm tiếp tục mở rộng thị trường tiêu thụ ở miền Trung, tiến đến thị trường các tỉnh phía Bắc và Nam. 

Hy vọng rằng với những đổi mới tích cực này, HTX ném Thuần Việt sẽ tạo ra các sản phẩm ném chất lượng, mang đặc trưng vùng đất cát Hải Dương được người tiêu dùng trong và ngoài nước tin dùng.